Trong giai đoạn đầu tìm hiểu về hành trì thiền, vấn đề thường được quan tâm nhất chính là: “Làm sao để đảm bảo việc hành trì đi đúng lộ trình?” Thông qua những lời chỉ dạy trong Ngài Mahasi bài giảng, Ngài không trả lời bằng những khái niệm cao siêu, mà bằng một chỉ dẫn rất đời thường: hãy tỉnh giác trước mọi hiện khởi của thân và tâm ngay lúc này.
Theo quan điểm của Ngài Mahasi cho người mới, hành thiền không cốt để săn tìm những trạng thái hỷ lạc hay an tĩnh lạ thường. Thiền là học cách thấy rõ. Khi thân chuyển động, biết có chuyển động. Khi tâm trí vận hành ý tưởng, hãy tỉnh thức về điều đó. Khi có khó chịu, biết khó chịu. Sự tỉnh giác này là yếu tố căn bản để hình thành tuệ giác.
Ngài Mahāsi thường xuyên nhắc nhở người mới khởi sự từ các yếu tố sơ đẳng nhất. Hơi thở, cụ thể là sự phồng và xẹp của bụng, được sử dụng làm neo điểm chính vì nó luôn có mặt và cực kỳ dễ ghi nhận. Khi hành giả biết rõ “phồng, xẹp” một cách liên tục, tâm dần dần bớt tán loạn và trở nên sáng hơn. Dù tâm có xao lãng, chỉ việc ghi chú “nghĩ” và nhẹ nhàng tái tập trung. Tránh việc tự phán xét bản thân hay sa đà vào việc mổ xẻ vấn đề.
Trong nhiều Ngài Mahasi bài giảng, Ngài luôn lưu ý rằng giá trị không nằm ở số giờ tọa thiền dài ngắn, mà là mức độ hiện diện của sự tỉnh giác. Thà rằng chỉ có ít phút tỉnh thức đúng pháp còn hơn ngồi lâu mà tâm trí tán loạn. Vì vậy, người mới không nên ép mình quá mức, mà nên chú ý đến tính liên tục và tinh thần bền bỉ.
Điểm độc đáo nổi bật trong lộ trình Ngài Mahasi cho người mới là thiền không bị giới hạn trong tư thế ngồi. Dù là đi, đứng hay nằm, hành giả đều phải duy trì sự hay biết rõ rệt. Kể cả lúc ăn cơm, lau dọn hay thảo luận cùng người khác, miễn là duy trì được tỉnh thức, đó vẫn được tính là tu tập. Bằng cách này, thiền sinh sẽ từng bước làm quen với lối sống tỉnh giác ngay trong sinh hoạt.
Khi thực hành đúng theo lời dạy trong Ngài Mahasi bài giảng, người tu tập sẽ bắt đầu thấu hiểu một đạo lý căn bản: tất cả các pháp đều mang tính chất sinh và diệt. Các cảm giác sẽ tan đi, ý nghĩ sẽ biến mất, và cảm xúc get more info cũng không tồn tại vĩnh cửu. Cái thấy này không dựa trên nền tảng lý thuyết mà dựa trên thực chứng cá nhân. Chính nhận thức đó giúp giảm trừ sự chấp thủ và những phản ứng rập khuôn của tâm thức.
Đối với người mới, con đường mà Ngài Mahasi cho người mới chỉ ra là một hành trình đáng tin cậy và trung thực. Đừng vội vã tin tưởng, cũng đừng nôn nóng chờ đợi thành tựu. Chỉ cần tuân thủ phương pháp, duy trì sự quán chiếu và kiên nhẫn chờ tuệ giác nảy nở. Đó là tinh thần cốt lõi trong những bài giảng giản dị mà sâu sắc của Ngài Mahāsi.